Xem thêm: Số Áo Cầu Thủ Chelsea - Đội Hình Chelsea, Danh Sách Cầu Thủ 2021

Du hành khắp những nền triết học tập của trái đất là một thời cơ để thách thức các lòng tin và phương pháp tư duy mà bọn họ vốn có. Bằng phương pháp thu nhận thêm phát âm biết về cách xem xét của bạn khác, bạn có thể trở yêu cầu bớt chắc chắn rằng về trí thức mà họ có, vốn luôn luôn là bước đầu tiên để hiểu rộng hơn.

Một thứ lai giữa thời gian tuần hoàn và tuyến tính hoạt động trong các dải tư duy Hồi giáo. “Khái niệm của Hồi giáo về thời gian về căn bản dựa trên quá trình trẻ hóa tuần hoàn của lịch sử nhân loại qua sự xuất hiện của các lời tiên tri khác nhau,” Seyyed Hossein Nasr, giáo sư danh dự Hồi giáo học của Đại học George Washington nói. Mặc dù nhiên, mỗi chu kỳ đều chuyển nhân loại tiến lên, với mỗi lần mặc khải dựng lên từ cái cũ – tiếng gọi của Qu’ran tới Muhammad trở thành lời tuyên tía hoàn thiện, tối hậu của Chúa Trời – đến tới lúc cuối cùng chuỗi những chu kỳ này kết thúc với sự xuất hiện của Mahdi, người trị vì vào suốt 40 năm trước ngày phán xét cuối cùng.Thời gian ko thể tách bóc khỏi địa điểm chốnBởi thế, sự phân biệt giữa thời gian tuyến tính và tuần hoàn ko phải lúc nào cũng rõ ràng. Giả thiết về một tuy vậy đề sai đã dẫn nhiều người tới việc giả định rằng những truyền thống triết học truyền miệng chỉ đơn giản và dễ dàng là khái niệm thời gian tuần hoàn. Thực tế phức tạp hơn thế. Ví dụ như các triết học của người bản địa Úc. Ko có phần đông người Úc 1-1 lẻ đầu tiên nào khởi xướng một văn hóa tập thể, tuy thế có đủ những điểm chung giữa bọn họ trên khắp đất nước cho phép tổng quát hóa thử một số ý tưởng chung hay có ảnh hưởng chính. Nhà nhân loại học quá cố David Maybury-Lewis đã đặt ra giả thuyết rằng thời gian vào văn hóa Úc bản địa vừa ko tuyến tính vừa không tuần hoàn; núm vào đó, nó giống với không-thời gian của vật lý hiện đại. Thời gian được gắn kết chặt chẽ với địa điểm trong cái mà ông gọi là “thời-gian-mơ-tưởng” của “quá khứ, hiện tại, tương tai số đông tất thảy hiện hữu ở địa điểm này”.“Người ta sống ở một vị trí hơn là một thời gian,” là cách mà Stephen Muecke viết vào cuốn sách Ancient and Modern: Time, Culture and Indigenous Philosophy (Cổ đại và Hiện đại: Thời gian, Văn hóa và Triết học Bản địa). Quan tiền trọng hơn sự phân biệt giữa thời gian tuyến tính hay thời gian tuần hoàn là liệu thời gian tách biệt tuyệt gắn kết chặt chẽ với địa điểm. Chẳng hạn, xét coi chúng ta nhận thức thế nào về cái chết. Ở châu mỹ ngày nay, cái chết nói bình thường được nhìn nhận như sự tắt thở của một cá nhân, với thân thể như địa điểm và vị trí của thân thể đó thì ko quan trọng. Trái lại, Muecke nói: “Rất nhiều câu chuyện bản địa về cái chết của một cá nhân đều ko mấy tương quan đến sự chết của thân thể mà là sự trả về năng lượng mang đến nơi cỗi nguồn mà với đó nó tái xác định.”Cách bốn duy như vậy là đặc biệt kỳ lạ với phương tây hiện đại, khu vực sự theo đuổi tính khách quan lại đã hạ thấp một cách có hệ thống vai trò của một địa danh rõ ràng, cụ thể. Trong một câu mang tính khiêu khích và khơi gợi, Muecke nói: “Tôi nhận định rằng sự nhìn xa trông rộng là một dạng thiển cận triết học của châu Âu và rằng các phiên bản khác của triết học, như của không ít người phiên bản địa chẳng hạn, có liên kết sinh cồn và sâu sắc hơn rộng đến các xã hội loài người và cách họ nói về mình”Muecke trích dẫn quan tiền điểm hàn lâm của Tony Swain rằng khái niệm về thời gian tuyến tính là một thứ tách bóc rời khỏi địa điểm. “Tôi nhận định rằng vật lý hiện đại đã tách đều chiều kích này (thời gian, ko gian) ngoài nhau và phân tích trên đó, vì thế chúng ta tạo ra thời gian như đã biết thông qua rất nhiều hoạt động lý thuyết và thực nghiệm,” Muecke nói với tôi. “Nếu bạn không tách biệt những chiều kích này ở dạng khái niệm và thực nghiệm, thì chúng sẽ có xu hướng trôi cùng nhau.” Những người bạn bản địa của anh ta ít nói về thời gian và địa điểm một cách độc lập, mà nói nhiều hơn về các sự kiện có vị trí xác định. Câu hỏi quan lại trọng về thời gian ko phải là “Chuyện này đã xảy ra khi nào vậy?” mà là “Chuyện này liên quan gì đến các sự kiện khác?”Từ “liên quan” rất quan tiền trọng. Thời gian và không gian đã trở thành phần đông khái niệm trừu tượng về mặt lý thuyết vào vật lý hiện đại, tuy thế trong văn hóa của nhỏ người thì chúng là những thực tế cụ thể. Không có gì tồn tại thuần túy như một điểm trên bản đồ tuyệt một thời khắc vào thời gian: mọi thứ đều nằm trong mối liên kết với những thứ khác. Vì vậy, nhằm hiểu thời gian và không khí trong các truyền thống triết học truyền miệng, chúng ta phải nhìn chúng như những khái niệm sống cụ vì những khái niệm trừu tượng vào các lý thuyết vô cùng hình, là bộ phần của một cách hiểu rộng rộng về thế giới – một máy khởi sinh tự sự liên quan. Hirini Kaa, giảng viên ở Đại học Auckland, nói rằng “trụ cột quan lại trọng của bốn tưởng của Maori là mối quan lại hệ ngày tiết mủ, sự kết nối giữa nhân loại, giữa người này người khác, giữa môi trường tự nhiên.”David Mowaljarlai, người từng là Chấp pháp trưởng lão của bộ tộc Ngarinyin ở Tây Úc, gọi phía trên là nguyên lý của sự kết nối “tư duy tế bào thức”. Tứ duy tế bào thức ngập tràn thế giới tự nhiên và quả đât xã hội, mà, sau cùng, theo cách bốn duy này, chúng chỉ là 1 phần của thuộc một thứ. Như Muecke đã viết, “Khái niệm liên kết là cơ sở của tất cả các hệ thống họ hàng <…> Kết hôn, trong trường hợp này, ko chỉ là kết đôi, mà theo một cách nhìn khác, nó là sự sẻ chia bản thân mình mang lại nhau.”Từ địa phương cho phổ quát, từ phổ thông đến địa phươngSự nhấn mạnh tay vào tính kết nối và địa điểm dẫn cho tới một phương thức tư duy đi ngược với công ty nghĩa phổ biến trừu tượng đã cải tiến và phát triển tới một nấc độ nhất mực trong toàn bộ các kiệt tác triết học phương Tây. Muecke tế bào tả vấn đề này như một trong các “những nguyên lý trường tồn <Úc bản địa>” mà lại “một vẻ ngoài tồn trên sẽ đặc trưng cho nguồn lực và nhu yếu ở tại 1 thời gian cũng giống như nơi chốn và rằng bí quyết cư xử của một bạn sẽ gắn thêm với trách nhiệm đặc trưng của khu vực đó” Đây không hẳn là thuyết kha khá “sao cũng được”, mà là một trong sự phân biệt rằng những quyền, trách nhiệm và giá trị chỉ trường tồn trong văn hóa con người, cùng dạng thức thực thụ của bọn chúng sẽ phụ thuộc vào vào thực chất của những tình huống.Chuyện như thế chắc sẽ đủ rõ ràng. Nhưng mà các truyền thống cuội nguồn của triết học tập phương tây, nói riêng, đã rứa đạt mang đến tính phổ quát yên cầu sự phân biệt rõ ràng giữa thời gian và địa điểm. Chẳng hạn, tự “university” (đại học) còn tồn tại chung từ nguyên cùng với “universal” (phổ quát). Trong những cơ sở đào tạo và huấn luyện này, “chân lý không có biên giới quốc gia” như một người comment nhận xét. Địa điểm ko hề quan trọng đặc biệt trong triết học tập phương tây đến tầm khi tôi tò mò ra rằng đó là chủ đề của hội thảo Triết gia Đông-Tây ra mắt 5 năm một lần vào năm 2016, tôi đang tự hỏi bản thân có nào đấy để nói trước hội thảo chiến lược hay không. (Tôi đã quyết định rằng chính vì sự thiếu vắng xứ sở trong triết học phương Tây đáng được cân nhắc)“Tư duy mô thức” của Maori và các triết học Úc bản địa hoàn toàn có thể chỉnh lý lại mang đến giả định rằng những giá trị của họ là các giá trị đa dạng còn các giá trị không giống thì số đông lầm lạc. Nó giải thích một phương pháp mạch lạc với thuyết phục ý tưởng phát minh cho rằng triết học luôn gắn liền với vị trí và những tứ tưởng ko phải gắn với một chỗ chốn ví dụ thì sẽ sớm lụi tàn cùng chết.Tuy nhiên đa số hồ nghi về tính chất phổ quát mắng chỉ có thể dừng lại nghỉ ngơi đó. Chí ít thì vẫn đang còn một mâu thuẫn khi nói rằng không tồn tại chân lý phổ quát nào, bởi vì đây cũng là một xác minh mang tính nhiều về chân lý. Cách nhìn đúng đắn chắc rằng nằm đâu đó giữa các xác minh của những người dân theo thuyết rộng rãi ngây thơ và những người dân theo thuyết địa phương đầy hoài nghi. Có cảm xúc là ngay cả khát khao mang tính chất phổ quát buộc phải có nguồn gốc từ một thứ gì đó đặc thù hơn. T. S. Eliot được hiểu đã nói rằng: “Mặc mặc dù quá dễ để tín đồ viết trở phải địa phương mà không biến thành phổ quát, tôi nghi vấn rằng một nhà thơ giỏi tiểu thuyết gia sẽ quan trọng trở đề nghị phổ quát ví như thiếu đi tính địa phương.” Thuần túy diện tích lớn nghĩa là ta sẽ nương náu vào một dải ngân hà trừu tượng tách bóc biệt trọn vẹn khỏi thực tế. Nhưng, cũng giống một tè thuyết gia hoàn toàn có thể chạm tới phần đông điều diện tích lớn về thân phận con người qua 1 vài nhân vật cùng một câu chuyện cụ thể, những truyền thống lịch sử triết học địa phương khác, mặc dù được tiếp cận từ mắt nhìn riêng của người bản địa, cũng hoàn toàn có thể đưa số đông chân lý triết học ít nhiều ra ánh sáng.Chúng ta ko nên sốt ruột rồi mắc cạn trong truyền thống lâu đời của bao gồm chúng ta, nhưng cũng tránh việc bị bọn chúng hạn chế. Như Gandhi đã rất thơ lúc viết: “Tôi không muốn nhà mình bị những bức tường bao tứ phía, và những cửa sổ thì đóng góp chặt. Tôi muốn nền văn hóa truyền thống của toàn bộ các vùng đất ùa vào trong nhà tôi từ bỏ do rất là có thể. Mà lại tôi phủ nhận bị bất cứ thứ gì thổi bay. Tôi khước từ sống trong số những ngôi nhà của người khác ví như một kẻ ko mời nhưng mà đến, một kẻ ăn uống mày hay một tên nô lệ.”Những cách thức khác nhau cơ mà các truyền thống lịch sử triết học tập đã dùng làm nhận thức thời hạn hóa ra lại định hình cách ta nghĩ về về cả địa chỉ đương thời của ta trong lịch sử vẻ vang và mối tương tác của chúng ta với vị trí vật lý nhưng ta đang sống. Nó là trong những ví dụ dễ nhất và ví dụ nhất cho bài toán làm nỗ lực nào mà việc mượn phương pháp tư duy khác lại có thể mang lại một mắt nhìn mới mẻ về ráng giới. Đôi khi, đơn giản và dễ dàng nhờ việc thay đổi khung tranh nhưng cả bức vẽ hoàn toàn có thể trông hoàn toàn khác biệt.Hoàng Mai lược dịch (các tít trong nội dung bài viết là vì tòa soạn đặt)Nguồn bài xích và ảnh: https://www.theguardian.com/news/2018/sep/25/about-time-why-western-philosophy-can-only-teach-us-so-much?CMP=share_btn_fb-----------* đơn vị triết học fan Anh, tác giả của không ít cuốn sách triết học đến đại chúng